ቪድዮ

ተክለብርሃን ተፋማሪያም ተክለ ኽልተ ሳዕ ካብ ኤርትርያ ክወጽእ ፈቲኑ ። ሎሚ ወዲ 27 ዓመት ምስ ዀነ ምስቲ ኣብ ደቡባዊ ሽወደን ኣብ እትርከብ ከተማ ዮንኮፒንግ ዝነበረ ሓድሽ ናብራ ብምልማድ ብተዛማዲ ኣብ ጽቡቕ ኩነታት ይርከብ ። እቲ ኣብ ኣካላቱ ዝነበረ በሰላ ግን ነቲ ዓመታት ዝወሰደን ዳርጋ ዝቐተሎን ጕዕዞ ዘዘኻኽር ኢዩ ።

"ክነግረኩም ዝደሊ ነገር እንታይ ከም ዘጋጠመናን እንታይ ከም ዘሕለፍናን ንፈልጥ ኢና። እቶም ነዚ ዘሕለፉ ጥራይ እዮም ብዛዕባኡ ዚፈልጡ። ስለዚ ኣሕዋተየ እቲ ኣብ መወዳእታ ኽብሎ ዝደሊ ነገር ኵሉ እቲ ዘጋጠመና ኽፉእ ነገር ምሳና ደው ኪብል እዩ" በለ። ሰለስተ መንእሰያት ኤርትራ ብኮንትሮባንድ ኣቢሎም ናብ ኣውሮጳ ኺጐዓዙ ኸለዉ ብዛዕባ እቲ ዘሕለፍዎ ዜስካሕክሕ ተመክሮታት ይመያየጡ ኣለዉ።

ማቲያስ ብተደጋጋሚ ኻብ ሓደጋ ኺሃድም ተገዲዱዩ። ወዲ 16 ዓመት ምስ ኰነ ኣብ ባሕሪ ኺጥሕል ቍሩብ ተሪፍዎ ነበረ ፣ ዕጡቓት ጕጅለ ንኣቦኡ ኪቐትልዎ ኸለዉ ዶባት ብሕቡእ ኪሰግሩ ኸለዉ ነጋዶ ድማ ኪሳቐዩ ኸለዉ ርእዩ እዩ ። ማቲየስ ኤርትራዊ ኮይኑ ኣብ ቱኒዝያ ዕቝባ ሓቲቱሎ። ኣብኡ ኸኣ ኣብ መወዳእታ ኼዕርፍ ተስፋ ይገብር ።

ዓዚዝ ካብ ኤርትርያ ናብ ካርቱም ሃደሙ ወጺኡ። ሓዉ ኣብ ሰሃራ ስልዝሞተ ኣብ ካርቱም ክጸንሕ ተገዲዱ። ኣብ መወዳእታ ናብ ሊብያ ጕዕዞ ክገብር ወሲኑ። ብገሊኦም ሰበ፡ ስልጣን ሊብያ ሰለ ዝተታሕዘ ናብ ኤርትርያ ኸም ዚስጐጕ ድማ ኣፈራሪሖሞ። ኣብ መወዳእታ ግና ብUNHCR ናብ ኒዠር ክጋዓዝ ኪኢሉ።

ናጽነትን ሜሮንን ኣብ ሓንቲ ሓንቲ ካፌ ኣብ ኣስመራ ተራኺቦም። ብድሕሪኡውን ሓዳሮም ጌሮምን ሃንቲ ጋል ወሊዶም። ሜሮን ከም መምህር ተቆጺሩ ይሰርሕ ወላካ እንተነበረ፤ ኣታዊኦም እኹል ኣይነበረን። ብድሕሪኡውን ሜሮንን ንኣገልግሎት ውፈር ምስተባህለ ካብ ኤርትራ ክወጹ ወሲኖም።

34 ዓመት ዝዕድመኣ ኣኽበረት ዘናዊ ኣብ ጀርመን እትቕመጥ ኤርትራዊት ስደተኛ እያ። እቲ ብሱዳንን ሊብያን ገይሩ ካብ ኤርትራ ናብ ኤውሮጳ ዝቐጸለ ጕዕዞኣ ብ2012 እዩ ጀሚሩ። ኣብቲ ጕዕዞ ክትሳተፍ መደብ ኣይነበራን፡ ግን ህይወት ኣብ ሱዳን ስለ ዝመረራን ካልኦት ድማ ኪስደዱ ምስ ረኣየትን ንሳውን ክትብገስ ወሲና። ብዛዕባዚ ጕዕዞዚ ከምኡውን ዚስዕቦ ጸገማትን ሰሚዓን ፈሊጣን ነይራ። ይኹንምበር ምስ ተበገሰት እቲ ጸገማት ካብቲ ዝሓሰበቶን ዝተዳለወቶን ንላዕሊ ኾይኑ ረኺባቶ።

ዳኒኤል፡ ኣብ 2015 ናብ ሃገረ ሽወደን ዝኣተወ ኤርትራዊ ስደተኛ እዩ። ካብታ ዝኣተወላ ዕለት ኣትሒዙ ድማ ንመረዳድኢ ዝዀኖ ቋንቋ ሽወደን ከይተማህረ ናብ ዝበጽሖ ከምዘይብሉ ብዝግባእ ተገንዚቡ ብዙሓት ስደተኛታት፡ ነዚ መሰረታዊ ክእለት ቋንቋ ዕሽሽ ከይብልዎ፡ ምስቲ ዂሉ ናብ ኤውሮጳ ንምምጻእ ዘሕለፍዎ ከቢድ ጒዕዞን ዝሃለኽዎን ብምርዳእ ምስቲ ሕብረተሰብ ክወሃሃዱ ኣብዛንትኡ ይምዕድ። መሉእ ታሪኹ ንስማዕ።

መሓመድስዒድ ክልተ ደቁን ሰበይቱን ኣብ ዓዲ ገዲፉ ክስደድ ዝተገደደ ኣብ ኤውሮፓ በጺሑ መታን ክሕግዞምዩ። ከምቶም ካላኦት ብዙሓት ጉዕዝ ኡ ኣብ ሰሃራ ሊብያ ከም ኡውን ኣብ ሜዲትራን ያን ካብ ኣፍ ሞት ብምውጻእ ብዙሕ ጭውያታት፣ሞት ብጽም ኢ ማይን ካብ መካይን ዝጸደፉ ሰባት ሓጋዚ ዘይብሎም ገዲፍካ ምኻድን ተዓዚቡ።

እዮብ ከም ኩሎም ኣብ ሱዳን ኣብ መዓስከር ስደተኛታት ዚቕመጡ ኤርትራውያን፡ ንሱ ድማ ብወገኑ ናብ ኤውሮጳ ዚብገሱን ዚዕወቱን ገንዘብ ናብ ስድራቤቶምን ናብቶም ኣብ ካምፕ ዘለዉ ብጾቶምን ዚልእኩ ሰባት ርእዩ። ናይቲ ኣብ ኤውሮጳ ምስ ኣተዉ ዚረኽቡዎ ናይ ዓወቶም ስእልታት ኣብ ኩሉ መራኸቢ ብዙሃን ብብዝሒ ይረአ ነይሩ፡ ይኹንምበር፡ ነቲ ሓቅነት ብምሕባእ ከም ዘህርፍ ኮይኑ ኢዩ ዚቐርብ ነይሩ። ነቲ ስእልታትን፡ እቶም ጎረባብቱ ናይቶም ናብ ኤውሮጳ ብምኻድ ዝተዓወቱ ዝሰደዱዎ ገንዘብ ኪቕበሉ ኸለዉ ብዓይኑ ምስ ረኣየ ንሱውን ንወጻኢ ኪኸይድ ወሲኑ።

ዓብድልራሒም፡ ናብ ኤውሮጳ ዝዓለመ ዘይስሩዕ ጕዕዞኡ ብ2014 እዩ ጀሚሩዎ። ዋላ’ኳ ከም’ዚኦም ዝኣመሰሉ ጕዕዞታት ዘኸትልዎ ሓደጋታት ይፈልጦ እንተ ነበረ፡ ካብቶም ናብ ኤውሮጳ ብዓወት ዝኣትዉ ክኸውን ብምትስፋው ብህይወቱ ክጣላዕ ቅሩብ’ዩ ነይሩ።

ከም ኩሎም ኤርትራውያን መንእሰያት፡ ዮሃንስ መጀመርያ ኣብ ኢትዮጵያ እዩ ዕቝባ ሓቲቱ፡ ብድሕሪኡ ድማ ኣብ ሓደ መዓከር ስደተኛታት ይቕመጥ ነይሩ። ድሕሪ 9 ኣዋርሕ ኣብ መቐለ ዩኒቨርሲቲ ኪምሃር ዕድል ረኺቡ። ቀንዲ ትምህርቱ ቢዚነስ ማነጅመንት እዩ ነይሩ። ምስ ተመረቐ ግን ከም ስደተኛ ስራሕ ኪረክብ ኣይከኣለን፡ ስለዚ ናብቲ መዓስከር ክምለስ ተገዲዱ፡ ኣብኡ ድማ ዓመት ተቐሚጡ። ግን ዓቕሉ ስለ ዝጸበቦ ንኤውሮጳ ኪጎዓዝ ወሲኑ።

ዘርአጋብር ካብ ሲኦል ድሒኑ ዛንታኡ ክጸዊ ዝበቕዐ ሰብ እዩ፡፡ ኣብ ምድረበዳ ሊብያ ኣብ ዝገበሮ ጉዕዞ ብተደጋጋሚ ጥቓ ሞት ቀሪቡስ ብህይወቱ ወጺኡ፡፡ ኣብቲ ምድረበዳ ብህይወት ንኽቕጽል ሽንቱ ሰትዩ፤ ሰባት ብጽምኢ፤ጥሜት፤ መውጋእቲ ጥይት ከምኡውን ሰምሰርቲ ብዘውረዱሎም ማህረምቲ ክሞቱ ተዓዚቡ፡፡ ብጾቱ ብመካይን ስሚንቶ ክጭፍለቑ፤ ደቀንስትዮ ድማ ብተደጋጋሚ በቶም ሰምሰርቲ ጾታዊ ዓመጽ ክፍጸመን ርእዩ፡፡